Trao đổi tại hội thảo Thuế đối ứng của Hoa Kỳ: Sự chuẩn bị cho doanh nghiệp Việt Nam, do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.HCM cùng Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - Việt Nam tổ chức ngày 9/5, bà Jennifer Diaz, Luật sư Thương mại Quốc tế, Công ty luật thương mại Diaz, cho rằng hiện nay, doanh nghiệp Việt cần hiểu rõ về thuế quan áp dụng với từng ngành hàng, loại hàng; đặc biệt lưu ý những thay đổi về mức thuế, phương án áp dụng phía Mỹ đưa ra, những gì không nên làm trong thời điểm này.

Hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam là cơ hội

Theo bà Jennifer Diaz, có rất nhiều điều cần lưu ý, đầu tiên là sự an toàn khi đưa hàng hóa vào thị trường Mỹ lúc này. Hiện hải quan Mỹ đang xem xét rất kỹ hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt là việc chứng thực nguồn gốc xuất xứ, giá trị thật của hàng hóa được kiểm tra, kiểm soát rất chặt, chứ không chỉ dựa trên chứng từ mà doanh nghiệp trưng ra.

Phía Mỹ cũng đưa ra nhiều công cụ hỗ trợ thuế quan để kiểm tra nguồn gốc, giá trị hàng hóa nhập khẩu. Với hàng hóa Việt Nam, hải quan Mỹ cũng có các chuẩn nhất định để kiểm tra, kiểm soát. Do vậy, doanh nghiệp đưa hàng vào Mỹ, đầu tiên là phải kiểm soát chất lượng, xuất xứ, nguyên vật liệu sản xuất thật chặt chẽ trước khi đưa hàng ra khỏi cảng Việt Nam.

“Xuất xứ Việt Nam chắc chắn lợi thế nhiều hơn. Nhưng chúng ta cần hiểu các quy định và cập nhật kịp thời. Doanh nghiệp cũng phải tính toán lại chuỗi cung ứng, quản trị sản xuất hợp lý.

Điều kiện thanh toán, hình thức thanh toán cũng là vấn đề đặc biệt quan trọng phải đàm phán chặt chẽ. Khi thương lượng với nhà mua hàng, cần quan tâm đến thỏa thuận phía bán hay bên mua chịu thuế. Nếu doanh nghiệp Việt chịu thuế thì phải tính để tránh thiệt hại về mình”, bà Jennifer Diaz lưu ý.

Giữa biến động liên tục hiện nay, doanh nghiệp Việt cần có nhiều kế hoạch, phương án cho hàng xuất khẩu của mình, cần linh động ứng phó chứ không chỉ theo một cách truyền thống trước đây.

Theo chuyên gia này, có khá nhiều nội dung doanh nghiệp Việt cần lưu tâm không nên thực hiện ở thời điểm này.

Đầu tiên là không nghĩ tới việc sử dụng 2 hóa đơn cho một đơn hàng; không thay đổi xuất xứ hàng hóa hay giảm giá trị hàng xuống.

Việc mở văn phòng tại Mỹ và nhập khẩu hàng của mình sang cũng là giải pháp chưa phù hợp, sẽ khiến doanh nghiệp làm khó mình chứ không phải hướng ra. Bởi phía Mỹ đang xem xét rất kỹ hình thức văn phòng ảo.

Cách đưa hàng hóa sang Mỹ thông qua một đối tác cùng làm ăn chung cũng là giải pháp phải tránh, vì hàng hóa sẽ bị xem xét áp một loại thuế đặc biệt nào đó.

“Nhưng doanh nghiệp Việt không bi quan. Thực tế hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam đã là cơ hội. Chỉ cần doanh nghiệp tận dụng hết cơ hội chế biến, sản xuất thành phẩm "made in Vietnam" đúng. Ví dụ như bạn nhập đường, bột, trứng từ nước khác về Việt Nam sản xuất bánh. Bạn đã trộn tất cả nguyên liệu đó làm ra chiếc bánh thành phẩm thì chiếc bánh là sản phẩm xuất xứ Việt Nam, mức thuế nhập khẩu vào Mỹ áp cho hàng Việt Nam", bà Jennifer Diaz nói.

Chiến lược hiệu quả đưa hàng Việt vào Mỹ

Tiến sĩ Sơn Trần, Giáo sư Kinh doanh tại Đại học SUNY Cobleskill; Cố vấn Phát triển Kinh doanh của Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ – Việt Nam, cho rằng chính sách thuế của Hoa Kỳ đã chuyển dịch từ ưu tiên thương mại tự do sang thương mại mang tính chiến lược, tập trung vào công nghiệp và an ninh quốc gia. Điều này tạo ra cả cơ hội và thách thức cho các nước.

Việt Nam được xem là điểm đến hấp dẫn trong chiến lược “Trung Quốc +1”, nhưng cũng đối mặt với sự giám sát chặt chẽ từ Hoa Kỳ về các vấn đề, như chuyển tải hàng hóa, chống bán phá giá, tiêu chuẩn lao động, nhãn mác và quy tắc xuất xứ.

Ông Sơn Trần khẳng định thuế quan của Hoa Kỳ sẽ tiếp tục duy trì, đòi hỏi doanh nghiệp phải có cách tiếp cận chủ động và chiến lược. Sự nhanh nhạy, lòng tin và đổi mới là những yếu tố then chốt để thành công.

Để đối phó hiệu quả, doanh nghiệp Việt Nam cần xem xét 3 hướng chiến lược chính. Thứ nhất là tuân thủ nghiêm quy định, bao gồm củng cố tài liệu chuỗi cung ứng, đảm bảo ghi nhãn xuất xứ minh bạch và sớm áp dụng các tiêu chuẩn của Hoa Kỳ và EU.

Thứ hai là nâng cấp chuỗi giá trị, chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình sản xuất gia công (OEM) sang mô hình nhà sản xuất thương hiệu gốc (OBM), đầu tư vào xây dựng thương hiệu, đổi mới và sở hữu cơ sở khách hàng.

Thứ ba là tăng cường sự tham gia, chủ động làm việc với các hiệp hội thương mại và nhà hoạch định chính sách, tham gia vào các cuộc thảo luận chính sách và chứng tỏ Việt Nam là một đối tác đáng tin cậy.

Song song đó, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược thương hiệu quốc gia và ngành mạnh mẽ. Việc này rất quan trọng, vì bối cảnh thuế quan và giám sát quốc tế hiện tại đòi hỏi mức độ tin cậy và truy xuất nguồn gốc cao hơn.

“Chiến lược thương hiệu cần chuyển đổi từ nhà sản xuất chi phí thấp sang một nhà cung ứng thay thế đáng tin cậy, có khả năng cung cấp các mặt hàng đặc sản độc đáo giá trị cao, như hàng thủ công mỹ nghệ, nông sản và thủy sản.

Ở cấp độ ngành, cần xây dựng thương hiệu tập thể, dựa trên các giá trị cốt lõi là chất lượng, tính bền vững, sự tuân thủ và niềm tin”, ông Sơn Trần kiến nghị.

Trong khi đó ông Mohammed Selia, Giám đốc Điều hành Công ty FulfillPlus, cho rằng trong bối cảnh doanh nghiệp Việt Nam đang tìm cách “mở khóa” thị trường Mỹ, yếu tố cơ bản cần nắm là thuế nhập khẩu, vốn được thanh toán khi thông quan tại cảng nhập, và xác định dựa trên mã HTS, giá trị khai báo cùng với xuất xứ của hàng hóa. Điều đáng lưu ý là Việt Nam chưa có FTA nào với Mỹ.

Ông cho rằng với từng ngành hàng cụ thể, doanh nghiệp phải chuẩn bị kỹ lưỡng.

Như quần áo và may mặc nguy cơ đối mặt với thuế suất 10- 30%, và phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định ghi nhãn của Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC), đồng thời đảm bảo phân loại sản phẩm chính xác để tránh gây chậm trễ không đáng có.

Ngành nội thất, đặc biệt là sản phẩm gỗ, cần lưu tâm đến rủi ro thuế chống bán phá giá, và phải tuân thủ Đạo luật Lacey; một số tiểu bang như California còn có các yêu cầu riêng về chất chống cháy.

Với nông sản và thủy sản, việc đăng ký với FDA/USDA và khai báo trước khi nhập khẩu là bắt buộc, và trong nhiều trường hợp, cần đảm bảo được việc lưu trữ trong chuỗi cung ứng lạnh.

Còn giày dép thường có mức thuế suất cao, có thể trên 30%, với việc phân loại dựa trên vật liệu và thiết kế, đòi hỏi sự cẩn trọng trong khâu chuẩn bị hồ sơ.

Ngược lại, hàng thủ công mỹ nghệ thường được hưởng mức thuế thấp, hoặc miễn thuế, nhưng phải tránh sử dụng các vật liệu có nguồn gốc từ động vật bị cấm. Nhóm hàng này rất phù hợp để kinh doanh trên các nền tảng như Etsy, Amazon Handmade và kênh trực tiếp đến người tiêu dùng.

Ông lưu ý nhà nhập khẩu cũng nên tìm hiểu về Quy tắc De Minimis - Mục 321, một yếu tố cho phép nhập khẩu các lô hàng có giá trị bằng hoặc dưới 800 USD.

Để đạt được thành công bền vững tại thị trường Mỹ, ông Mohammed Selia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hàng tồn kho tại địa phương, để giao hàng nhanh hơn và nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

Song song đó, việc tập trung vào chất lượng sản phẩm, đầu tư vào xây dựng thương hiệu và thiết kế bao bì hấp dẫn, là những yếu tố không thể thiếu.